Osoby nie maj膮ce do艣wiadczenia z o艣wietleniem studyjnym cz臋sto zastanawiaj膮 si臋, jak mocne lampy b艂yskowe kupi膰, by wystarczy艂y do o艣wietlenia konkretnych scen. Cz臋sto padaj膮 pytania w stylu "ile Ws powinna mie膰 lampa, by da艂o si臋 zrobi膰 zdj臋cie ca艂ej osoby na przys艂onie 4?" albo "czy lampa o energii b艂ysku 100Ws wystarczy do fotografii ma艂ych przedmiot贸w?". Niestety nie da si臋 precyzyjnie odpowiedzie膰 na takie pytania. Ilo艣膰 艣wiat艂a padaj膮ca na obiekt, a tym samym ekspozycja, jak膮 nale偶y dobra膰, zale偶y od bardzo wielu czynnik贸w, mi臋dzy innymi:
- Rodzaju, kszta艂tu, wymiar贸w i po艂o偶enia zastosowanego modyfikatora, dodatkowych nasadek, rozpraszaczy, blend itp.
- Konstrukcji samej lampy - jedna lampa mo偶e mie膰 palnik na wierzchu, a inna (zw艂aszcza jakie艣 ta艅sze modele), b臋dzie mia艂a palnik w czym艣 w rodzaju zamocowanego na sta艂e niewielkiego odb艂y艣nika, kieruj膮cego wi臋cej 艣wiat艂a do przodu.
- Rzeczywistych parametr贸w lampy - zdarzaj膮 si臋 przypadki "naci膮gania" parametr贸w przez producent贸w lub importer贸w. Na przyk艂ad popularne swego czasu tanie lampy o nazwie Delicacy 180, sprzedawane jako maj膮ce 180Ws, w rzeczywisto艣ci mia艂y tylko 100Ws.
- Liczby u偶ytych lamp, k膮t贸w pod jakimi 艣wiec膮 na obiekt.
- No i oczywi艣cie od odleg艂o艣ci lampy lub lamp od fotografowanego obiektu.
Dysponuj膮c nawet bardzo szczeg贸艂owymi danymi, jak o艣wietlono dan膮 scen臋, nie da si臋 wyliczy膰 ekspozycji. Mo偶na jednak poda膰 wyniki pomiar贸w dla przyk艂adowych, prostych konfiguracji, co w wielu przypadkach pozwoli przynajmniej oszacowa膰, czy dana lampa wystarczy do okre艣lonych zastosowa艅.
Przyk艂ad 1
艢wiec膮ca na wprost lampa 100Ws plus typowy, g艂臋boki softbox o wymiarach 60cm na 90cm, wyposa偶ony w umieszczon膮 wewn膮trz dodatkow膮 powierzchni臋 rozpraszaj膮c膮 w postaci prostok膮ta z tkaniny (typowe i zazwyczaj stosowane wyposa偶enie softbox贸w). Tabela zawiera odleg艂o艣ci od przedniej 艣cianki softboxu do fotografowanego obiektu i przys艂ony wskazane przez 艣wiat艂omierz studyjny dla czu艂o艣ci 100 ISO.
| przys艂ona | 16 | 11 | 8 | 5,6 | 4 |
| odleg艂o艣膰 w metrach | 0,55 | 0,82 | 1,3 | 2,0 | 3,2 |
Powy偶sze dane 艂atwo przeliczy膰 dla innych lamp i czu艂o艣ci. Dla przyk艂adu, je艣li lampa b臋dzie mia艂a nadal 100Ws, ale czu艂o艣膰 zmienimy na 200 ISO, wtedy ekspozycja zmieni si臋 o 1EV, czyli dla podanych odleg艂o艣ci przys艂ony wzrosn膮 o jedn膮 dzia艂k臋 (np. dla dw贸ch metr贸w b臋dzie 8). Podobnie ze zmian膮 energii b艂ysku lampy: tym razem zostawiamy czu艂o艣膰 na poziomie 100 ISO, ale zmieniamy lamp臋 ze 100Ws na 400Ws. Da to cztery razy wi臋cej 艣wiat艂a, a wi臋c zmian臋 EV o dwie dzia艂ki (dla wspomnianych 2 metr贸w z przys艂ony 5,6 zrobi si臋 11). Mo偶emy tak偶e r贸wnocze艣nie zmienia膰 czu艂o艣膰 i liczb臋 Ws. Wtedy zmiany EV sumuj膮 si臋 (lub odejmuj膮, je艣li zmniejszymy kt贸r膮艣 warto艣膰). Dla przyk艂adu, zwi臋kszenie ISO do 400 da zmian臋 o 2EV, r贸wnoczesne zwi臋kszenie liczby Ws ze 100 do 200 da 1EV, czyli razem 3EV, wi臋c dla wspomnianych ju偶 2 metr贸w, z przys艂ony 5,6 zrobi si臋 16.
Przyk艂ad 2
R贸wnie偶 100 ISO, ta sama lampa 100Ws, tym razem z bia艂膮 parasolk膮 transparentn膮 o 艣rednicy 90cm, umieszczon膮 mi臋dzy lamp膮 i fotografowanym obiektem. Tabela zawiera odleg艂o艣ci od parasolki do obiektu.
| przys艂ona | 16 | 11 | 8 | 5,6 | 4 |
| odleg艂o艣膰 w metrach | 0,2 | 0,5 | 0,95 | 1,8 | 3 |
Przyk艂ad 3
100 ISO, 100Ws, srebrna parasolka odbijaj膮ca o 艣rednicy 90cm. Tak samo jak poprzednio, tabelka zawiera odleg艂o艣ci od powierzchni parasolki do obiektu. Parasolka odbijaj膮ca, z powodu swego kszta艂tu, dzia艂a jak lustro paraboliczne, tworz膮c wi膮zk臋 艣wiat艂a o k膮cie rozchodzenia zale偶nym od po艂o偶enia palnika lampy. Pierwsza tabelka zawiera warto艣ci zmierzone przy maksymalnym wysuni臋ciu parasolki.
| przys艂ona | 11 | 8 | 5,6 | 4 |
| odleg艂o艣膰 w metrach | 1 | 1,5 | 2,2 | 3,4 |
Warto艣ci z drugiej tabelki otrzymano po wsuni臋ciu pr臋ta parasolki o oko艂o 15cm.
| przys艂ona | 16 | 11 | 8 | 5,6 | 4 |
| odleg艂o艣膰 w metrach | 1 | 1,3 | 2,05 | 3 | 4,2 |
